Prof. Dr. Yavuz Selim Pata
Boğazda yanma, batma, ağrı ve ateş, farenjitin en belirgin özellikleri arasında yer alıyor. Koronavirüsün de belirtileri arasında bulunan bu bulgular insanların hastalıkları karıştırmasına ve bundan dolayı da endişelenmesine yol açıyor.
Pandeminin etkisini artırdığı bu günlerde tedbirli olmak ve hastalık belirtileri varsa uzman bir hekime danışmak büyük önem taşıyor.
Memorial Şişli Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Yavuz Selim Pata, farenjit ve Covid-19 enfeksiyonunun belirtileri arasındaki benzerlikler ve farklar hakkında bilgi verdi.
Farenjit, boğazda bulunan farenks denilen bölgenin iltihaplanması sonucu oluşmaktadır. Bazen virüsler, bakteriler veya mantarlar sonucu, bazen de o bölgenin tahriş olması sonucu meydana gelmektedir.
Burun tıkanıklığı sebebiyle sürekli ağızdan nefes alınması, reflü hastalığında mide asidinin yukarıya kaçarak boğazı tahriş etmesi, bademciklerin alınmış olması ya da alerjiden dolayı farenjit görülebilir hatta kronik hale gelebilmektedir.
Farenjitin belirtileri arasında boğazda, tahriş, yanma ve batma şeklinde ağrılar bulunmaktadır. Geniz akıntısı, seste kısılma, hastalığın ilerleyen safhalarında ise ateş ve halsizlik de görülebilmektedir. Bazı bulguların Covid-19 enfeksiyonunda da olması, bu iki hastalığın karışmasına neden olabilmektedir.
Temiz hava almak çok önemli
Yeni koronavirüs pandemisi insanların hayatına virüsten korunabilmek ve yayılmamasını önlemek için maske takma zorunluluğunu da getirmiştir. Uzun saatler boyu takılan maskeler, özellikle alerjisi olan kişilerin burunlarını tıkayarak gün boyunca ağız solunumu yapmalarına neden olmaktadır. Bu durum da boğazı tahriş edebilir ve farenjit gelişebilir.
Uygun ortamlarda maskeyi çıkararak temiz hava almak çok önemlidir. Hastanın hastalık geçmişi de önemlidir. “Hasta 2- 3 senede bir mi, sık mı farenjit olur? Son günlerde boğazını tahriş edecek soğuk içecekler mi tüketti? Soğukta kalıp üşütmüş olabilir mi?” Bu sorularla hastalığın nedenleri araştırılır.
Mevsim geçişleri bu hastalıkların en çok görüldüğü zamanlardır. Hava sıcaklıkları gün içinde bile değişkenlik gösterdiği için kişinin tercih ettiği kıyafetlerin ince ya da kalın olması da kişinin kolaylıkla üşütmesine neden olabilmektedir.
Her boğaz ağrısı Covid-19 belirtisi olmayabilir ama…
Covid-19 solunum yolu ile bulaşan ve ilk yerleşim yeri üst solunum yolları ve özellikle boğaz bölgesi olan bir enfeksiyon olduğu için herhangi bir mikrop sonucu gelişen farenjitte oluşan belirtiler yine Covid-19’da da meydana gelebilmektedir. Hastanın hissettiği belirtiler ile bu iki hastalığı ayırt edebilmesi mümkün değildir, bu yüzden mutlaka uzman bir hekime başvurulmalıdır.
Boğaz ağrısıyla kulak burun boğaz hastalıkları bölümüne başvuran bir hastanın Covid-19 olduğu veya olmadığı sadece boğazın görünümünden anlaşılması mümkün değildir. Eğer hastada boğaz tahrişi varsa ve bu tahriş; burun tıkanıklığı, reflü, alerji ve bademciklerin alınmasından dolayı kaynaklanmıyorsa ayrıca enfeksiyon bulgularının olduğu düşünülüyorsa bu kez ek olarak hangi belirtilerin görüldüğüne bakılmaktadır.
Hasta risk grubundaysa mutlaka test yapılmalı
Akut farenjitte boğaz bölgesinde kızarıklık, ödem ya da ilerlemiş tablolarda sarı ve beyaz noktalar halinde iltihaplara rastlanmaktadır. Tam olarak teşhis konulabilmesi için genel tabloya bakılması gerekmektedir. Hastada ateş, halsizlik, baş ağrısı, öksürük gibi şikayetlerin de olup olmadığı belirlenmelidir.
Bu belirtiler ışığında Covid-19 olup olmadığından şüphelenilebilir ya da bu olasılık elenebilir. Özellikle pandemi döneminde bu olasılık her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer hastanın genel durumu da sıkıntılıysa, risk grubu içerisinde bulunuyorsa hastaya vakit kaybetmeden Covid-19 testi yaptırmak gerekmektedir. Hastanın Covid-19 testi negatif çıksa bile belirtiler devam ediyorsa hasta yakından takibe devam edilmeli ve bu konuda uyarılmalıdır.
Klinik tablo Covid-19 belirtileriyle devam ediyorsa birkaç gün sonra testi mutlaka tekrarlamak gerekmektedir. Bu iki hastalık net bir şekilde ayrılamadığı için tedbirli davranılması büyük önem taşımaktadır.
Covid-19 enfeksiyonunda belirtiler hastaya göre değişebiliyor
Koku ve tat almada kayıp yaşama farenjitte görülen bir belirti değildir. Koku alma hissinin ve bağlantılı olarak tat alma hissinin kaybı ise her Covid-19 vakasında değil fakat bazı vakalarda görülebilmektedir. Tat ve koku duyumunun kaybı gibi her Covid vakasında boğaz ağrısına da rastlanmayabilir. Covid-19 enfeksiyonunun belirtileri de tam olarak netleşmiş durumda değildir. Belirtiler kişiden kişiye değişim gösterebilmektedir. Bazı kişiler Covid-19 olduğunu bile fark etmezken, bazı vakalar can kaybıyla sonuçlanabilmektedir.
Bu dönemde tedaviler geciktirilmemeli
Pandemi döneminde Covid- 19’a yakalanma endişesiyle pek çok insan hastaneye gitmekten çekindiği için tedavilerini aksatabilmektedir. Bu durum da çok basit rahatsızlıkların ciddi hastalıklara dönüşmesine neden olabilmektedir. İnsanların kalabalık olarak bir arada bulunduğu her kapalı alan koronavirüsün kolayca bulaşmasını için yeterli olabilmektedir. Bu sebeple kapalı ya da açık olsun başka insanların bulunduğu her ortamda sosyal mesafe, maske kullanımı, hijyen kurallarına sıkı bir şekilde uyularak hareket edilmesi gerekmektedir.