Bebeklerde diş çıkarma çocuğun büyüme ve gelişiminde önemli bir adımdır. Dişin çene kemiği içindeki konumundan, ağız boşluğunda ortaya çıkmasına kadar gerçekleşen fizyolojik bir süreçtir.
Diş çıkarma süresince bebeklerin çeşitli sıkıntılar yaşayabileceğini söyleyen Liv Hospital Ağız Diş Sağlığı Kliniği’den Dr. Sıla Yardımcı “Bu süreçte en sık uykusuzluk, iştahsızlık, ağrı, dişin çıkacağı bölgede kaşıntı, huzursuzluk, ateş, salya miktarında artış, kilo kaybı ile karşılaşılır.
Yaşanılan sorunların şiddeti her bebekte farklılık gösterebilir ve dişler ağız içinde görülünce ortadan kaybolur” diyor. Dr. Sıla Yardımcı bebeklerde diş çıkarma sürecini anlattı.
Ağız hijyeni çok önemli
Diş çıkarma sırasında oluşabilecek sorunları en aza indirmek için ilk yapılması gereken ağız hijyeninin sağlanmasıdır. Diş çıkarma süresince ağız hijyeninin sağlanması, dişin rahat bir şekilde çıkabilmesini sağlar. Bebeklerde diş çıkarma genellikle yaşamın altıncı ayında başlar.
Diş çıkarma sırasında 6 aylık sapmalar normal kabul edilebilir. Dişlerin geç çıkmasının nedeni lokal olabileceği gibi önemli bir sistemik hastalık belirtisi de olabilir. Kronolojik yaşa göre çıkmamış bir diş önemli ve komplike bir durum olabilir.
Bu nedenle etiyolojisi ve tedavi planlaması belirlenmelidir. Ağız içinde ilk olarak yerini alan dişler genellikle alt orta kesici dişlerdir. Yaşamın genellikle 9 – 12’nci aylarında üst çenede 4, alt çenede 4 diş olmak üzere 8 süt diş çıkmış olur.
Yaklaşık olarak yaşamın 36’ncı ayında ise 20 süt dişi çıkmış olur. İlk süt dişinin çıkmasının sırasında dişin çıkacağı bölgenin nemli temiz bir gazlı bez ile temizlenmesi ve masaj yapılması kan dolaşımını hızlandırarak diş çıkması sırasında karşılaşılan sorunları azaltabilir.
Ateş görülebilir
Bebeklerde diş çıkarma sırasında vücut sıcaklığının artması sıklıkla karşılaşılabilen bir durumdur. Ancak artan vücut sıcaklığı 38 santigrat dereceyi geçmemelidir. Eğer bebeğin diş sürmesi sırasında daha yüksek değerlerle karşılaşılırsa, çocuk doktoru ile iletişim kurulmalı ve ateşin altında yatan nedenler bulunmalıdır.
Diş çıkması sırasında gözlemlenen işaretlerin yanında, yapılan çalışmalarda diş eti iltihabı veya diş etinde kızarıklık olduğu da gözlemlenmiştir. Dişler çıktıktan sonra bu kızarıklık yavaşça ortadan kaybolur.
Süt dişlenme döneminde (yaşamın 6’ncı ayında) bebekler etrafı keşfetmeye başlarlar. Ellerini, nesneleri ağızlarına götürmekle birlikte çeşitli zararlı mikroorganizmaları da ağızlarına götürürler. Bu durum diş çıkması sırasında diş etlerinde enfeksiyon oluşmasına neden olabilir.
Bebeklerde diş çıkarma döneminde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
- Bebeklerde, bakteri kolonizasyonu ilk dişlerin ağız içinde görülmesi ile başlar. Bu nedenle diş çürüğünden korunabilmek için ilk diş hekimi muayenesinin ilk dişlerin çıkması ile başlaması gerekir. AAPD (Amerika Pedodonti Derneği) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ilk diş hekimi muayenesinin çocuğun ilk dişi çıkmaya başladıktan sonra (genellikle 6 ay – 1 yaş arasında) olmasını önerir.
- İlk muayenede, bebeğin, ağız ve diş temizliğinin nasıl yapılması gerektiği, uygun koruyucu uygulamalar, beslenme ve ağız diş sağlığı arasındaki ilişki, diş çıkması ve gelişim süreci, travma sonrası ağız ve yüz yaralanmalarından korunma yöntemleri ile ilgili ebeveynlere bilgiler verilir.
- Bebeklerin dişleri ağız içinde ilk görüldüğünde fırçalanmaya başlanmalıdır. Bu sırada diş macunu kullanımından çok diş yüzeyinin mekanik olarak temizlenmesi önemlidir. Bebeklere çürük yapıcı mikroorganizmalar, aileleri veya bebeğe bakan kişiler aracılığı ile direkt ya da indirekt olarak geçiş gösterebilir. Bebeğin dudak veya dudak kenarından öpülmesi (direkt), yiyeceklerin veya biberon emzik vb. nesnelerin anne ağızına götürülüp sonra çocuğa verilmesi (indirekt) ile çürük yapıcı mikroorganizmalara bebeklere geçebilir. Bu nedenle mikroorganizma geçişinin önlenmesinde ebeveynlerin oldukça dikkatli olması gerekir.
- Piyasada ‘diş çıkarma’ jeli adı altında birçok ürün bulunur. Ancak unutulmamalıdır ki diş çıkarma sürecini hızlandıracak bir ürün henüz üretilmemiştir. Lokal olarak kullanılan bu ürünler ve içerikleri bazen istenmeyen sonuçlar ortaya çıkarabilir. Bu nedenle bu ürünlerin içerikleri konusunda konunun uzmanından bilgi edinilmeli ve kullanım süresince oldukça dikkatli olunmalıdır.
Diş çıkarma süreci fizyolojik bir durumdur, her bebekte farklı şekilde gerçekleşebilir. Ailelerin dikkat etmesi gereken durum bu sürecin normal bir süreç olduğunu kabul etmektir. Bu dönemde bebeğin rutin kontrollerini yaptırmak hem bebeğin, hem de dişlerin gelişimi adına büyük önem taşır.